وُکال و وُکالیست چیست؟

آیا می دانید وکال چیست و وکالیست کیست؟ آسمونی در این بخش چند اصطلاح موسیقی را برای شما عزیزان معرفی می کند. تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید تا با این واژه ها بیشتر آشنا شوید.

موسیقی وکال چیست؟

آواز وکال (Vocal music) گونه‌ای از موسیقی است که توسط یک یا چند خواننده و یا بدون همراهی سازهای مختلف اجرا می‌ شود ، به‌شکلی که محوریت قطعه بر آواز خواندن باشد. در فرهنگ‌ های مختلف مطلقِ صوت و صدا ذکر شده‌ است ، اما در موسیقی به‌ معنی عام، سرود ، آهنگ و بانگ موزون زیر و بمی که از گلوی انسان و یا از سیم انواع سازها برآید، تعبیر شده‌ است.

کی بُوَد آواز چنگ و زیر و بم                         ازبرای گوش بی‌حس و اصم؟

در بعضی از ردیف‌ های موجود ، ازجمله ردیف مهدی قلی هدایت ، واژهٔ آواز در کنار گوشه‌های دیگر و به‌صورتی قرار گرفته که به‌نظر می‌رسد آواز ، نام یک گوشه بوده‌ است. البته در متون نظم و نثرِ گذشته واژهٔ آواز به هر یک از دستگاه‌ های موسیقی و شعب آن اطلاق می‌شد و گاهی نیز معنای نواختن ار آن مستفاد می‌ گردید.

سراینده‌ای این غزل ساز کرد                          دف و چنگ و نی را هم‌آواز کرد

زمانی آواز قبل از نام مقام‌ ها و گوشه‌ ها قرار می‌ گرفت و چنان‌ که از صفحات ضبط‌ شده پیداست ، آواز منصوری ، آواز حاجیانی ، آواز راک و ... ثبت شده‌ است. نمونه ای از دستگاه های موسیقی ایرانی در نخستین متن‌ های تجلی این اصطلاح (آواز) نشان داده می شود که شاخص ترین آن نسخهٔ دستگاه ماهور است که در سال 1911 م توسط سالار معزز در لایپزیک چاپ شده‌ است. در این نسخه آواز بختیاری ، آواز بیات ترک و ... ثبت شده‌ است. بعدها کلمهٔ دستگاه را به‌جای آواز برگزیدند و فرصت شیرازی نیز دراین‌باره در کتاب بحورالالحان مطالبی عنوان کرده‌ است.

مغنّی سحرگه به آواز رود                             بیاد آور آن خسروانی سرود

سر فرا گوش من آورد و به آواز حزین               گفت کای عاشق شوریدهٔ من خوابت هست؟

امروزه ، علاوه بر معنای عام ، معنای خاصی از واژهٔ آواز در موسیقی ایران ثبت شده و آن پنج آواز ، یعنی افشاری ، ابوعطا ، بیات ترک ، دشتی و بیات اصفهان است و این به آن معنا نیست که مجاز نباشیم بیات کرد را آواز بیات کرد بنامیم زیرا بعضی تقسیم‌بندی‌ها به‌تناسب ذوق و سلیقه یا به‌طور سماعی انجام گرفته و نه برمبنای علمی. آواز در موسیقی ایران وزن (میزانی) خاصی نیست و اجرای موزونِ آواز به ذوق و تخصص خواننده و نوازنده منوط و وابسته است (وزن آواز در موسیقی ایران مقوله‌ای جداگانه است). دیگر از خصوصیات آواز در موسیقی ایران، متد معینِ تحریر ، نحوهٔ درآمد و فرود، اوج و حضیض ، انتخاب شعر و ادای مفهوم صحیح واژه‌ها و رعایت تناسب حالات است.

تناسب در آوازها موجب زیبایی در استماع است ؛ چه ، آوازها دارای کیفیات گوناگونی هستند ، مانند آهستگی ، بلندی ، نرمی ، سختی ، جنبش ، نشاط و ... آواز به‌معنی وزن هم ذکر شده. در تعریف هزج آمده : «آواز هفدهم از هفده بحر اصول».

از مهم‌ ترین مُهرنگاره‌های خنیاگری (موسیقی) در جهان ، باید از آنچه در چوغامیش خوزستان برجای مانده یاد کرد که در سال‌های 1961–1966 میلادی یافت شده‌ است. این مُهرنگاره 3400 ساله ، سیمایی از بزم رامشگران را نشان می‌دهد. در این بزم باستانی ، دسته‌ای خنیاگر (نوازنده) دیده می‌شوند که هر کدام به نواختن سازی سرگرم هستند. چگونگی نواختن و نشستن این رامشگران نشان می‌دهد که آنان نخستین دستهٔ خنیاگران (ارکستر) جهان هستند. در این گروه رامشگران ، می‌بینیم که نوازنده‌ای چنگ و دیگری شیپور و آن دیگر تنبک می‌ نوازد. چهارمین رامشگر در این میان ، خواننده‌ ای است که آواز می‌ خواند.

 وُکالیست چیست؟

 خوانندگی یا آوازخوانی یا آوازه‌ خوانی عمل تولید اصوات موسیقایی با استفاده از صدای انسان است. تفاوت آن با سخن گفتن معمولی در ریتم و تونالیته آن است. کسی که آواز می‌خواند را آوازه‌ خوان ، خواننده یا وُکالیست می‌ نامند. آوازه‌ خوانان گونه‌ای از موسیقی را اجرا می‌کنند که آواز نامیده می‌شود و ممکن است با همراهی یا بدون همراهی ساز باشد. عمل آوازه‌ خوانی معمولا توسط گروهی از موسیقی‌ دانان مانند گروه کری با صداهایی در محدوده‌های متفاوت و یا در کنار مجموعه‌ای از نوازندگان نظیر یک گروه راک یا گروه باروک انجام می‌شود. از بسیاری جهات آواز انسانی را می‌ توان شکلی از سخن‌ گفتن دانست. تقریبا هر کس که حرف می‌ زند آواز هم می‌ تواند بخواند. آواز‌ه‌ خوانی ممکن است رسمی یا غیر رسمی باشد از پیش معلوم باشد یا بداهه‌ پردازی شود. آواز خواندن ممکن است برای لذت ، آسایش ، آیین ، آموزش و یا برای منافع مادی انجام شود. مهارت در آواز خواندن تنها با صرف زمان ، آموزش ، کار و تمرین منظم ممکن می‌ شود. آوازه‌ خوانان حرفه‌ای اغلب در یک ژانر موسیقایی به خصوص فعالیت می‌کنند مثلاً موسیقی کلاسیک یا راک و زیر نظر معلمان و مربیانِ آواز آموزش می‌بینند.