ریشه و اصالت فامیلی طباطبایی

آسمونی ، همانطور که می دانید نام خانوادگی همه افراد ریشه و تاریخچه خود را دارد. فامیلی طباطبایی یکی از متداول‌ترین نام های خانوادگی است که آسمونی در این پست، به ریشه و اصالت فامیلی طباطبایی می پردازد.

ریشه و اصالت فامیلی طباطبایی

سادات طباطبایی شاخه‌ای از سادات حسنی از نسل ابراهیم طباطبا که نسب آنان از طریق حسن مثنی به حسن مثنی بن حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به طباطبا بوده و این نام برای تبار وی نیز بکار رفته است. طبا در زبان عبری به معنی پدر بزرگ و طباطبا به معنی پدر بزرگ پدر بزرگ است‌. همچنین، گفته شده است که «طباطبا» در زبان نبطیّه به معنای «سید السّادات» است. همینطور طباطبایی کسی است که هم از جانب پدر و هم مادر سید باشد.

طباطبائی‌ها در ایران

برخی از نوادگان ابراهیم طباطبا به ایران سفر کردند و در طبرستان و دیلم اقامت گزیدند. شاخه‌ای از این سلسله لقب «کیا» داشته و در مازندران می‌زیستند و از نقش مذهبی، سیاسی و اجتماعی مهمی برخوردار بودند. یکی از اینان «خرم کیا» است که مزارش در لاهیجان است و در 674ق به قتل رسیده و نامش بر کتیبه‌ای که در 1105ق تهیه شده، نوشته شده است. در اواخر سدۀ 3قمری یکی دیگر از نوادگان ابراهیم به اصفهان سفر کرد و در این شهر ساکن شد. سادات طباطبایی ایران بیشتر از نسل وی هستند که از اصفهان به زواره و اردستان و پس از آن به دیگر جاها رفتند و در نقاط مختلف پراکنده شدند. برخی از این سادات که به تبریز کوچیدند در سدۀ 9ق در روزگار فرمان‌روایی آق‌قویونلو، غالباً منصب شیخ الاسلامی آذربایجان را عهده‌دار بودند و پس از آن به خاندان‌های مختلف با نام‌های گوناگون مانند وهابی، وکیلی، عدل، دیبا و قاضی تقسیم شدند. در روزگار دیلمیان یکی از سادات طباطبایی به نام زیدالاسود با «شاهان دخت» دختر عضدالدوله ازدواج کرد و به شیراز آمد و در آن‌جا ساکن شد. نسبسادات انجوی شیراز به او می‌رسد. بخشی از آنها در شهرستانهای باغ ملک، ممسنی (روستای فهلیان) و یزد ساکن می باشند. آنچه از مطالعه سلسله انساب سادات طباطبا معلوم می‌گردد، سادات طباطبایی اصفهان و اردستان و زواره و نطنز و نایین و کاشان و یزد و قم و بروجرد و قهپایه و آذربایجان و خلاصه تمام شهرهای ایران از احفاد احمد بن ابراهیم طباطبا ملقب به رئیس و مکنا به ابوالعباد، که در اصفهان متولد گردیده محسوب می‌شوند.

افراد معروف با فامیلی طباطبایی

• سید محمد طباطبایی، از مجتهدان شیعه و از آزادی‌خواهان و رهبران جنبش مشروطه ایران
• طناز طباطبایی، بازیگر سینما و تئاتر
• لادن طباطبایی‌، بازیگر سینماو تلویزیون و تئاتر
• محمد محیط طباطبایی، پژوهش‌گر، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایران
• سید ضیاءالدین طباطبایی یزدی، روزنامه‌نگار و نخست‌وزیر ایران
• صادق طباطبایی، فعال سیاسی ایرانی و برادر زن سید احمد خمینی

آسمونی