نگاهی به قانونی که در پایان 120 دقیقه، سرنوشت تیمها را در جام جهانی مشخص می کند
پنالتی های مرگبار / اختصاصی آسمونی – مهدی زارعی
همان طور که انتظار می رفت، در مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی امسال هم تماشاگران شاهد کشیده شدن بازی به ضربات پنالتی بودند. دیدار اسپانیا و روسیه اولین مسابقه این جام بود که در طول 120 دقیقه با نتیجه مساوی تمام شد و سرنوشت دو تیم به هنرنمایی دروازه بانان کشید و چند ساعت بعد از این مسابقه، دانمارک و کرواسی هم ناچار شدند در ضربات پنالتی تیم پیروز را از بین خود مشخص کنند. اما این دو مسابقه نه اولین مسابقاتی هستند که به ضربات پنالتی کشیده می شوند و نه قطعا آخرین آنها…
قوانین مختلف تا قبل از ابداع قانون پنالتی ها
تا قبل از ابداع قانون «ضربات پنالتي»، فيفا ناچار بود هربار در جامهاي جهاني، از قوانين پيچيده‌اي براي اعلام تيم پيروز استفاده كند. در اولين دوره جام جهاني كه در سال 1930 و در چهار گروه برگزار شد. هيچ مسابقه‌اي با نتيجه مساوي خاتمه نيافت. اما يك دوره بعد و زماني كه مسابقه دو تيم ايتاليا ـ اسپانيا در مرحله يك چهارم نهايي بازي‌ها (1-1) مساوي شد، مسابقه دو تيم تكرار شد. اين اتفاق در سال 1938 بيشتر رخ داد و رقابت تيمهاي كوبا ـ روماني، سويسس ـ آلمان و برزيل ـ چكسلواكي با نتيجه مساوي خاتمه يافت تا همگي اين مسابقات تكرار شود. با گذشت زمان، قانون فيفا براي تمامي اين رقابت‌ها يكسان شد. در صورت تساوي دو تيم، مسابقه تكرار خواهد شد و در صورت تساوي در ديدار تكراري، كار به پرتاب سكه خواهد كشيد! با توجه به اين شرايط، جاي خوشبختي است كه هيچ يك از فينال‌هاي جام جهاني تكرار نشده است (مثل فينال المپيك 1928) و نتيجه هيچ مسابقه‌اي نيز با پرتاب سكه تعيين نشد (مثل نيمه نهايي يورو 1968 بين ايتاليا و شوروي!). تا اين كه قرار شد براي انتخاب تيم پيروز از قانون ضربات پنالتي استفاده شود.
اولين ضربات پنالتي پس از 52 سال
به گزارش آسمونی ، در جام جهاني 1982 تنها در چهار ديدار نيمه نهايي، رده‌بندي و فينال امكان داشت كه مسابقات به ضربات پنالتي كشيده شود؛ زيرا حتي يك چهارم نهايي نيز به صورت گروهي برگزار مي‌شد. اما در روز هشتم جولاي 1982 وقتي آلماني‌ها در وقت اضافي موفق شدند بازي (3-1) باخته را (3-3) كنند، كار براي اولين بار به ضربات پنالتي كشيده شد. همه چيز آماتور بود و حتي وقتي اولين بازيكن پنالتي خود را از دست داد، دوربين به جاي مرور ساير پنالتي‌ها، دلجويي آلماني‌ها از اين بازيكن را به تصوير كشيد تا هيچ كس از تلويزيون پنالتي بعدي بازي را نبيند!
«اولي اشتليكه» و اولين پنالتي از دست رفته
وقتي اولي اشتليكه آلماني پشت ضربه پنالتي ايستاد نه كسي باور مي‌كرد كه نام يك بازيكن با از دست دادن پنالتي جاودانه شود و نه كسي تصور مي‌كرد كه ژرمن‌ها پس از اين ضربه به مدت 28 سال، حتي يك پنالتي هم از دست ندهند(!) اما اين اتفاق محقق شد و در لحظات غم‌باري كه «پير ليتبارسكي» مشغول دلداري دادن به اشتليكه مغموم بود. هيچ دوربيني از ضربه «ديديه سيس» فرانسوي فيلم نگرفت. اما ناگهان همگان شادي ژرمن‌ها را ديدند؛ سيس هم پنالتي خود را از دست داده بود! پس از آن براي نخستين بار، پنالتي‌هاي دو تيم پس از 5 ضربه مساوي شد و كار به پنالتي ششم كشيد. در اين لحظه «ماكسيم بوسيس» پنالتي خود را از دست داد تا ضربه «هورست هروبش» آلمان را به فينال جام رهسپار نمايد؛ آلمان نخستين پيروز ضربات پنالتي در جامهاي جهاني بود.
سوكراتس و پلاتيني هم پنالتي خراب كردند
به گزارش آسمونی ، روز 21 ژوئن 1986 ديدار تاريخي دو تيم برزيل و فرانسه در يك چهارم نهايي جام جهاني مكزيك (1-1) خاتمه يافت. در حالي كه «زيكو» ستاره برزيل در جريان بازي، يك پنالتي را از دست داده بود. از قضا اولين ضربه پنالتي را هم «سوكراتس» از دست داد و «ژول باتس» دروازه‌بان فرانسه، آن را با دست مخالف خود گرفت. پس از آن تمامي ضربات گل شد و آخرين ضربه به ميشل پلاتيني كاپيتان فرانسه رسيد. اما پلاتيني ضربه خود را به آسمان زد! يك بار ديگر كار فرانسه به ضربه ششم كشيد اما اين بار «ژوليو سزار» پنالتي برزيلي‌ها را به تير دروازه كوباند تا پنالتي لويي فرناندز، گلر برزيل تله سانتانا را يكسره سازد.
ضربات پنالتي، راه نجات تيمهاي 10 نفره
هرچند ژرمن‌ها بيشتر اوقات بازي مقابل مكزيك ميزبان را با 10 بازيكن سپري كردند، اما در ضربات پنالتي عدالت برقرار است و هيچ تيمي بيشتر از پنج ضربه نمي‌زند؛ حتي ميزبان!
به گزارش آسمونی ، آلماني‌ها هم تمام ضربات خود را به گل تبديل كردند و شوماخر دو ضربه كيرارته و سروين را مهار كرد تا ژرمن‌ها (4-1) پيروز شده و راهي نيمه نهايي جام 1986 شوند. آخرين ضربه آلمان را ليتبارسكي به ثمر رساند. يك روز بعد (22 ژوئن1986) بلژيكي‌ها نيز هر 5 ضربه خود را وارد دروازه اسپانيا كردند و اولين تيم در تاريخ جامهاي جهاني شدند كه چنين آماري را از خود، به جاي نهاده است. اما «ژان ماري فاف» دروازه‌بان بلژيك، ضربه «الوي» را مهار كرد تا پنالتي سرنوشت‌ساز به «فان درالست» برسد و او با گل خود، اولين و تنها صعود بلژيك به نيمه نهايي جام جهاني را محقق سازد.
ايرلند جنوبي، بدون برد در جمع هشت تيم برتر
از ويژگي‌هاي ضربات پنالتي اين است كه در هنگام اعلام آمار تيمها، مسابقه‌اي كه به ضربات پنالتي كشيده شده، مساوي اعلام مي‌شود. چنين بود كه وقتي در روز 25 ژوئن 1990 مسابقه دو تيم روماني و ايرلند جنوبي به پنالتي كشيده شد، چهارمين بازي ايرلند در جام جهاني ايتاليا با مساوي خاتمه يافت. به گزارش آسمونی ، ايرلندي‌ها كه در دور مقدماتي با انگلستان، مصر و هلند به تساوي رسيده بودند، در ضربات پنالتي نيز موفق عمل كردند. «پت بونر» دروازه‌بان ايرلند، ضربه «تيموفته» را مهار كرد و وقتي «ديويد اُـ‌لري» ضربه پنجم ايرلند را به گل تبديل كرد، ايرلندي‌ها با چهار تساوي و بدون حتي يك برد در وقت قانوني، به جمع هشت تيم برتر جام صعود كردند.
پنالتي مبتديانه مارادونا
در روز 30 ژوئن 1990، دو تيم آرژانتين و يوگسلاوي، ضعيف‌ترين عملكرد ممكن را در ضربات پنالتي به جاي گذاشتند. ابتدا «دراگان استويكوويچ» پنالتي اول يوگسلاوي را به تير دروازه كوبيد، آن‌گاه ديه‌گو مارادونا با بغل پايي بسيار مبتديانه، ضربه خود را به دروازه‌بان تقديم كرد. وقتي «تروخليو» ضربه بعدي آرژانتين را از دست داد. اميدهاي يوگسلاوي براي پيروزي بيشتر و بيشتر شد. اما «برنوويچ» هم ضربه چهارم يوگسلاوي را به باد داد تا همه چيز به پنالتي پنجم كشيده شود. جايي كه «گوي كوچه آ» دروازه‌بان راه راه پوشان، پنالتي «هادزي بگيچ» را مهار كرد و آرژانتين با برتري (3-2) به نيمه نهايي جام رسيد.
هت تريك آلمان در ضربات پنالتي
يك روز پس از نيمه نهايي آرژانتين ـ ايتاليا، نبرد دو تيم آلمان و انگلستان هم (1-1) خاتمه يافت تا آلمانها براي سومين جام جهاني پياپي، ضربات پنالتي را تجربه كنند و يك بار ديگر تمام ضربات خود را به گل تبديل كند. اما استيوارت پيرس و كريس وادل دو ضربه پاياني انگلستان را از دست دادند و به اين ترتيب، ژرمن‌ها باز هم فاتح بزرگ پنالتي‌ها بودند و باز هم به فينال رسيدند.
باخت مجدد مكزيك در ضربات پنالتي
به گزارش آسمونی ، هشت سال پس از شكست مكزيك مقابل آلمان، اين بار از پنجم جولاي 1994 بود كه نبرد مكزيكي‌ها به پنالتي رسيد اما «گارسيا آسپه» كه در جريان بازي، تنها گل مكزيك را از روي نقطه پنالتي، وارد دروازه بلغارستان كرده بود، اولين پنالتي مكزيك را از دست داد. هرچند «خورخه كامپوس» ضربه «كرازيمير بالاكوف» را مهار كرد، اما ساير ضربات بلغارها به گل تبديل شد و «برنال» و «رودريگوئز» هم ضربات مكزيك را به باد دادند تا بلغارستان با برتري (3ـ1)، راهي يك چهارم نهايي شود.
باخت ميزبان، پيش روي هواداران
وقتي نيمه نهايي جام جهاني 1990 در روز سوم جولاي با نتيجه (1-1) خاتمه يافت، آرژانتين به نخستين تيمي بدل شد كه سرنوشت دو بازي پياپي آن در جام جهاني، با ضربات پنالتي مشخص مي‌شد. راه‌راه پوشان اين بار بهتر از بازي با يوگسلاوي عمل كردند و هر چهار ضربه خود را به گل تبديل كردند. اما ضربات چهارم و پنجم ايتاليا كه توسط روبرتو دونادوني و آلدو سره‌نا زده شد. توسط «گوي كوچه‌آ» مهار شد تا دروازه‌بان آرژانتيني، نخستين فردي باشد كه چهار پنالتي را در جام جهاني مهار كرده است. به اين ترتيب آرژانتين به فينال رسيد. چیزی نمانده بود که این بار روسیه در برابر هواداران خود طعم شکست را بچشد اما این تیم موفق شد روند ناکامی اسپانیا در برابر میزبانان را تداوم بخشیده و خود به مرحله بعد صعود کند.
منبع: اختصاصی آسمونی