صلاحیت دیوان داوری ورزش(CAS)

دیوان داوری ورزش که با علامت اختصاری CAS به زبان انگلیسی  وTAS به زبان فرانسه شناخته می شود از دو شعبه معمولی وشعبه تجدید نظرتشکیل شده است.این دادگاه به منظور حل وفصل اختلافات مربوط به ورزش از طریق داوری بنیان گذاری شده است.مقر این دادگاه در لوزان سویس است  که دارای دو شعبه دایمی  در دنور ایالات متحده وسیدنی  استرالیا است که واجد صلاحیت کامل برای رسیدگی است.

فدراسیون جهانی فوتبال FIFA در سال 2002 میلادی پذیرفته است  که دیوان داوری ورزش مرجع تجدید نظر نسبت به آرای اتاق حل اختلاف(Dispute resolution chamber) باشد.در ماده 66 قانون فیفا دیوان داوری ورزش به عنوان مرجع حل اختلاف فیمابین فیفا و بازیکنان ونماینده های بازیکنان وفدراسیون وکنفدراسیون ها به رسمیت شناخته شده است.حل و فصل اختلافات در دیوان داوری ورزش  از طریق  داوری ومیانجی گری می باشد  که مرتبط با ورزش می باشد  وبنا به درخواست طرفین دادگاه داوری صلاحیت رسیدگی پیدا میکند. اکثر اختلافات ارجاعی به دیوان  داوری اختلافات بین المللی بوده  و این دیوان ماموریت دارد با آیین رسیدگی واحد به حل ان ها اقدام کند.

دیوان داوری ورزش نمونه بارز یک داوری سازمانی(Institutional arbitration)  است که صلاحیت رسیدگی و اداره اختلاف را به موجب قرارداد وتوافق طرفین اختلاف بدست آورده است و دیوان برای مسایل مختلف داوری مثل تعداد داوران،استقلال وبی طرفی داوران،حق طرفین در انتخاب پیشنهاد  ونصب داوران،اختیار داوران  وکنترل جریان رسیدگی داوری ،صدور اقذامات تامینی وموقت،چگونگی محاسبه هزینه داوری وحق الزحمه داوری  شرایطی را مقرر میکند  وبا توجه به اوضاع واحوال اختلاف  راه حلی را اتخاذ واقدام به صدور رای می کند.دیوان داوری ورزش از دوشعبه معمولی  وشعبه تجدید نظر تشکیل شده است که هر کدام صلاحیت های متفاوتی دارند.

شعبه  داوری معمولی(Ordinary division) به اختلاف هایی رسیدگی می کند که در وهله اول به طور مستقیم یا غیر مستقیم مرتبط با ورزش باشد و در وهله دوم متعاقب یک قرارداد یا مسئولیت  مدنی بوجود آمده  باشد مثل قرارداد های نقل و انتقال بازیکنان ،قرارداد اسپانسری یا حق پخش مسابقات تلویزیونی که از این نوع هستند.شعبه تجدید نظر(Appeal division) دیوان داوری ورزش  رویه متفاوتی نسبت به شعبه معمولی دارد. در وهله اول صلاحیت این دادگاه مرتبط با اختلافاتی می باشد که  مستقیم یا غیر مستقیم مربوط مرتبط با ورزش باشد و در وهله دوم متعاقب تصمیم نهاد ورزشی به وجود  آمده باشد.صلاحیت شعبه تجدید نظر خاص وویژه است  واین اختلافات قابل رسیدگی از طریق میانجیگری(Meditiation) نخواهد بود.

قواعد و مقررات حاکم بر داوری  در شعبه معمولی و تجدید نظر متفاوت است. در شعبه معمولی رسیدگی حسب توافق طرفین به یک یا سه داور ارجاع می گردد، در حالی که در رسیدگی داوری تجدید نظر اصل بر رسیدگی سه داور است.نکته مهم این است که  اعتراض به تصمیمات داوران در زمین مسابقه جز در موارد خاص، در شعبه معمولی و شعبه تجدید نظر قابل رسیدگی نیستند.به عنوان مثال در بند 35 رای 28/16 بین بهدادسلیمی وزنه بردار ایرانی  وکمیته ملی المپیک ایران بطرفیت فدراسیون بین المللی وزنه برداری تصمیمات داخل زمین قابل رسیدگی و اعتراض در دادگاه داوری ورزش نیستند.

در صورتی که شرط ارجاع اختلاف به دیوان در مقررات نهاد و ارگان های ورزشی پیش بینی نشده باشد ،اگر قرراردادهایی مشعر به صلاحیت دادگاه داوری منعقد شده باشد،واجد اعتبار وآثار خواهد بود زیرا صلاحیت دیوان از اراده طرفین ناشی گرفته می شود  وماموریت دادگاه نیز با توجه به همیت صلاحیت  مشخص می گردد.

دیوان داوری ورزش به طور غیر مستقیم نقش جریان سازی وتدوین حقوق ورزشی (Lex sportive) را دارد و  از صدور آرا مختلف ومتناقض در موارد کاملا مشابه جلوگیری می کند ، این مورد موجب رشد عدالت  وتامین آن خواهد بود.در نتیجه صلاحیت و ماموریت دیوان داوری ورزشی نتیجه  مستقیم اعتماد وارتباط بازیگران عرصه ورزش  ونهاد داوری می باشد و دیوان صلاحیت خود را از اراده طرفین دادگاه به دست می آورد.