آشنایی با استان اصفهان
استان اصفهان یکی از استان های پرجمعیت ایران است که در گذشته پایتخت ایران بوده است. استان اصفهان دارای جاذبه های گردشگری بسیار زیادی است. برای آشنایی با استان اصفهان این بخش آسمونی را مطالعه نمایید.
آشنایی با استان اصفهان
استان اصفهان با مساحتی حدود ۱۰۵۹۳۷ کیلومتر مربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد.
این استان که در مرکز ایران واقع شده است از شمال به استانهای مرکزی، قم و سمنان، از جنوب به استانهای فارس و کهگیلویه و بویراحمد، از شرق به استانهای لرستان و چهارمحال بختیاری محدود است.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، این استان دارای 17 شهرستان، 60 شهر ، 37 بخش و 116 دهستان و مرکز آن اصفهان است.
همچنین اردیبهشت سال 1392 وزیران عضو کمیسیون سیاسی و دفاعی بنا به پیشنهاد وزارت کشور و به استناد ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط کشوری -مصوب 1362- تصویب کرد؛ روستاهای جوشقان قالی و شهرک وحدت از توابع دهستان جوشقان قالی بخش قمصر شهرستان کاشان در استان اصفهان با یکدیگر ادغام و به عنوان شهر جوشقان قالی شناخته شود. نام شهر جوشقان و کامو نیز به کامو و چوگان تغییر یابد.
نهادهای استان اصفهان
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی / نیروی زمینی / نیروی هوایی / نیروی دریایی / شورای عالی امنیت ملی / وزارتخانه‌های ایران / شورای عالی انقلاب فرهنگی / مجلس خبرگان رهبرى / مجمع تشخیص مصلحت نظام / شورای نگهبان / مجلس شورای اسلامی / قوه قضائیه ایران / شورای عالی انقلاب فرهنگی / کابینه دهم /دانشگاه‌های ایران / پارک‌های علم و فناوری ایران/ باغ‌های گیاه‌شناسی /
طبیعت استان اصفهان
دریاها و دریاچه‌های ایران / خلیج فارس / جزایر ایرانی خلیج فارس / تنگه هرمز / رودخانه‌های ایران / کوههای ایران / کویرهای ایران / پارک‌های ملی ایران / آبشارهای ایران / جنگل‌های ایران / غار‌های ایران / تالاب‌های ایران / قنات‌های ایران / آبگرم‌های ایران /
سفر به استان اصفهان
جاذبه‌های گردشگری ایران/ روستاهای ایران / نقاط دیدنی ایران / باغ‌های گردشگری ایران /
آداب و رسوم استان اصفهان
آیین نوروز / سوغاتی‌های چهارگوشه ایران / غذاهای سنتی و محلی چهارگوشه ایران / آداب و رسوم رمضان در چهارگوشه ایران / آداب و رسوم مردم ایران در ماه محرم / آداب و رسوم شب یلدا در ایران / بازی‌های محلی و سنتی /
تاریخ استان اصفهان
چهره‌های تاریخی ایران / چهره‌های دفاع مقدس / قراردادهای دوران قاجار / آثار تاریخی ایران / خانه‌های قدیمی و تاریخی / باغ‌های گردشگری / قلعه‌ها / پل‌ها / بقعه‌ها / کاروانسراها / آتشکده‌ها / برج‌های تاریخی / بازارهای قدیمی / گنبدها / موزه‌ها / مساجد / کلیساهای تاریخی / تپه‌های باستانی / مناره و میل‌ها / آرامگاه‌ها / آب‌انبارها / ارگ‌های تاریخی / کبوترخانه / حمام‌های قدیمی / یخچال‌های قدیمی / عمارت‌های کلاه‌فرنگی / سنگ‌نوشته /
دیدنی های استان اصفهان
بقعه ستی فاطمه و شاهزادگان – اصفهان / مسجد ذوالفقار – اصفهان / مسجد شیخ لطف‌الله – اصفهان / پل خواجو – اصفهان / سی و سه پل – اصفهان / موزه چهلستون – اصفهان / باغ هشت بهشت – اصفهان / باغ چهلستون – اصفهان / میدان نقش‌جهان – اصفهان / کاخ چهلستون – اصفهان / مسجد جامع اصفهان / بازار اصفهان / خانه مشروطه – اصفهان / آتشکده آتشگاه – اصفهان / عمارت عالی‌قاپو – اصفهان / کلیسای وانک – اصفهان / بقعه شهشهان – اصفهان / خانه دکتر محمد حسینی بهشتی / کاروانسرای قلعه شور / خانه استاد جلال همایی /
آموزش استان اصفهان
دانشگاه صنعتی اصفهان / دانشگاه اصفهان / شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان / باشگاه ذوب آهن اصفهان / باشگاه فولاد مبارکه سپاهان / مترو اصفهان /
آداب و رسوم استان اصفهان
یخمه تُرُش / کباب زردک / آش سماق / قرمزه نخودچی / بریونی / سوغاتی‌های استان اصفهان
کاشان در استان اصفهان
کاروانسرای مرنجاب – آران و بیدگل / آتشکده نیاسر / موزه ملی کاشان / باغ فین – کاشان / شهر زیر زمینی نوش‌آباد – کاشان / بقعه امامزاده آقاعلی عباس و شاهزاده محمد – نطنز / خانه تاریخی تاج – کاشان / خانه طباطبایی‌های کاشان / خانه عامری‌های کاشان / خانه عباسیان کاشان / خانه بروجردی‌های کاشان / خانه آل یاسین – کاشان / بازار کاشان / روستای تاریخی ابیانه- نطنز / حمام فین /
محیط زیست استان اصفهان
زاینده رود /غار ریس – کاشان / غار کلهرود – مورچه خورت / آبشار آب ملخ – سمیرم / دریاچه نمک خور / زاینده رود – اصفهان / تالاب گاو خونی /
گردشگری استان اصفهان
جاذبه‌های گردشگری خور و بیابانک / روستای گرمه در خور و بیابانک / جاذبه‌های گردشگری آران و بیدگل / جاذبه‌های گردشگری شهر تاریخی کاشان / جاذبه‌های گردشگری نیاسر / کوشک سرهنگ‌آباد / روستای آبگرم / خانه آیت‌الله مدرس (روستای اسفه) / خانه آیت الله مدرس (روستای سرابه کچو) / آرامگاه استاد حبیب یغمایی / قنات وزوان /
جغرافیای تاریخی استان اصفهان
در ادوار پیش، اصفهان نقش پلی را داشت که قسمتهای کم ارتفاع شرق فلات ایران را با سرزمین های کوهستانی غرب مرتبط می ساخت و برای اطراق سرمازدگان کوهستان غرب و گرمازدگان و خستگان هوای خشک شرق، محل مناسب و مطلوبی بود.از اصفهان قبل از اسلام، یعنی دوره حکومت مادها و دوره شاهنشاهی هخامنشیان ، اشکانیان و ساسانیان اطلاعات زیادی در دست نیست و از آن دوره ها، آثار قابل توجهی بر جای نمانده است.
آنچه مسلم است، استقرار جلگه اصفهان درمیان بیابان ها و کوه های خشک مرکزی ایران از یک طرف و اهمیت و موقعیت ارتباطی خاص آن در مرکز فلات پهناور ایران از طرف دیگر، تاریخ و سابقه آن را به سابقه و قدمت کشور ایران مرتبط کرده است.پیش از برپایی پادشاهی مادها، اصفهان حد شرقی ممالکی بوده است که بابلی ها از آن اطلاع داشته اند و به احتمال قوی جزو ناحیه (انزان) یا (انشان) بوده است.
ویژگی‌های فرهنگی استان اصفهان
استان اصفهان از جمله مناطق تاریخی کشور است که مانند ستاره درخشانی بر تارک سرزمین کهنسال ایران می درخشد این استان تنوع قومی جالب توجهی دارد که فرهنگ پر بار ملی و مذهبی ایران عامل پیوند و یگانگی تمامی آنها از جمله بختیاری ها، ارمنی ها، زرتشتی ها و… شده است.
اصفهان
از مراجعه به منابع موجود تاریخی چنین بر می آید که کلمه، اسپاران، بطلمیوس، سپاهان، پهلوی ، اصفهان عرب و اصفهان امروز لفظی قدیمی است و به احتمال قریب به یقین کلمه ای پهلوی است و ریشه قدیمی تر از پهلوی آن مکشوف نیست.
در عهد اشکانیان اصفهان مرکز و پایتخت یکی از ایالت های وسیعی بود که تحت فرمان ملوک اشکانی قرار داشت. در دوره ساسانیان، اصفهان محل سکونت و قلمرو و نفوذ، اسپوهران، یا اعضای هفت خانواده بزرگ ایرانی که مشاغل عمده و مناسب سلطنتی در اختیار داشتند، بود.
بعد از اسلام، اصفهان مانند دیگر شهرهای ایران تا اوایل قرن چهارم تحت سلطه اعراب بود و در زمان منصور خلیفه عباسی، مورد توجه قرار گرفت وبه حاکم این شهر دستور داده شد در عمران و آبادانی آن کوشا باشد.
در سال 319 هـ. ق مرداویج زیاری اصفهان را متصرف شد و آن را به پایتختی برگزید و جشن سده را هرچه باشکوه تر در این شهر برپا کرد. در سال 327 هـ. ق اصفهان به تصرف رکن‌الدوله دیلمی در آمد و آن را به پایتختی انتخاب کرد و اصفهان دوباره رونق خود را گرفت.
در سال 443 هـ. ق اصفهان به دست طغرل پادشاه سلجوقی فتح شد. در سال 639 هـ.ق تحت سلطه مغولها قرار گرفت.پس از بازگشت سپاه مغول شهر اصفهان مجدداُ رونق یافت. سقوط شهر اصفهان و انقراض سلسله صفویه پس از 6 ماه محاصره به دست محمود افغان، انجام گرفت.
با سقوط شهر اصفهان سلسله صفوی نیز منقرض شد و اصفهان دچار انحطاط شد. در دوران زندیه و قاجاریه پایتخت کشور به شیراز و تهران انتقال یافت در زمان قاجار پسر ناصرالدین شاه، ظل‌السطان زمین و مصالح و آثار تاریخی شهر را به مردم می فروخت و می خواست به هرترتیبی که شده مخارج قشون خود را که از واحدهای بسیار قوی و منظم کشور بود، تاْمین کند.
از ویژگی های اقتصادی شهر اصفهان در دوره قاجار، درآمد ناچیز زمین و عدم امنیت ملاکین بود. در دوره پهلوی با توجه به شرایط تاریخی و جغرافیایی، شهر اصفهان موردتوجه قرار گرفت، دربازسازی آثار تاریخی آن کوشش هایی به عمل آمد و توسعه صنعتی شهر و منطقه آغاز شد.
اصفهان یکی از شهرهای بزرگ و سیاحتی ایران است.
مراکز تاریخی و باستانی استان اصفهان
آرامگاه پیربکران، آرامگاه بابارکن الدین، آرامگاه باباقاسم، آرامگاه میرفندرسکی، آرامگاه شاهزادگان، آرامگاه واله، آرامگاه صائب تبریزی، آرامگاه همای شیرازی، آرامگاه مجلسی، آرامگاه میرعماد، گردشگاه وباغ های تاریخی چهارباغ، کاخ چهل ستون، کاخ هشت بهشت، عمارت عالی قاپو، منارجنبان، مناره باغ قوشخانه، مناره دارضیاء، تالاراشرف، مدرسه کاسه گران، مناره چهل دختران، مناره ساربان، مناره زیار، مناره راهروان، مدرسه شمس آباد، خانه امینیان، مناره مسجد علی، مناره بخت آغا، مناره غار، مناره مسجد شعیا، مناره گلدسته، مناره های مسجد شاه، مدرسه ملا عبدالله، مدرسه جده، مدرسه میرزا حسین، مدرسه نیماورد، مدرسه جلالیه، مدرسه بزرگ صدر، آرامگاه میرز ا رفیعا، آرامگاه میرمجدالدین، آرامگاه الراشد بالله، آرامگاه نظام الملک، آرامگاه شهشهان، آرامگاه خاتون آبادی، آرامگاه محمد جعفر، آرامگاه خوانساری، آرامگاه خواجه سعد، آرامگاه نصر آبادی، آرامگاه بخت آغا، قلعه فارفا آن، کاروان سرای مهیار، سردرخانقاه ابومسعود، سردرزاویه درب کوشک، سردر قیصریه، سردر مسجد جورجبر، سردرخانقاه نصرآباد، کتیبه مدرسه آقا کافور، کتبه مدرسه مریم بیگم، آتشگاه کوه سنگی، بازار اصفهان
جاذبه های طبیعی استان اصفهان
آبشارشالورا، آبشارکردعلیا، چشمه آبمعد‌نی ورتون، زاینده رود، غارآهکی کلهرود، غار کوکولو، جلگه اصفهان، حیات وحش و منطقه حفاظت شده کلاه قاضی، در یاچه سد زاینده رود، سد چشمه مرغاب، باتلاق گاوخونی
اماکن زیارتی و مذهبی استان اصفهان
مسجدامام، مسجدشیخ لطف الله، مسجدومناره برسیان، مسجد گار، مسجدسرخی، مسجدلنبان، مسجدرکن الملک، مسجدازیران، مسجدقطبیه، مسجد سین، مسجداشترجان، مسجدجارچی، مسجدایلچی، مسجد علی، مسجد الجاتو، مسجد رحیم خان، مسجد کاج، مسجد ذوالفقار، مسجد درب جوبار، مسجد باغ حاجی، مسجد آقا نور، مسجد ساروتقی، مسجد مصری، مسجد شفیعیه، مسجد حکیم، مسجد حاجی منوچهر، مسجد سلیمان بیک، مسجد شیخ علیخان، مسجد علی قلی آقا، مسجد مقصود بیک، مسجد علی نوش آباد، امامزاده اسماعیل، امامزاده جعفر، امامزاده ابراهیم، امامزاده هارون ولایت، بقعه ستی فاطمه، بقعه شاه سیدعلی اکبر، بقعه شاه رضا، امامزاده باقر، امامزاده زید، امامزاده درب امامف امامزاده شوری، امامزاده احمدف کلیسای بیت اللحم، کلیسای وانک، کلیسای هاکوپ، کلیسای گیورگ
اردستان در استان اصفهان
اردستان مرکب از دو کلمه “ارد” به معنای مقدس و “ستان” به معنی پسوند مکان است و به معنای “شهر مقدس” است. گویند چون زمین اردستان به سفیدی آرد است، آنجا را آردستان گفته اند. بنای این شهر را به دستان سام، پدر سام پهلوان نسبت می دهند و کلمه ادرستان را تحریف شده ” ارگ دستان “ می دانند. از بناهای تاریخی معروف این شهرستان مسجد جامع اردستان است که درزمان سلجوقیان ساخته شده است. اردستان امروزی شهری زیباست و معماری بومی جالب توجهی دارد.
مراکز تاریخی و دیدنی استان اصفهان
آب انبار و مسجد آخوند، مقبره امیر اویس، دشت برخوار، مسجدجامع اردستان، مسجد آخوند، مسجد زواره، مسجد پامنار زواره، زینبیه
خمینی شهر (سده) در استان اصفهان
قدمت تاریخی این شهر به زمان ساسانیان می رسد. کهن دژ که بر سرراه اصفهان قرار دارد، گویا پایتخت ساسانیان بوده است. کوه آتشگاه، منار جنبان و مسجدجامع خوزان از دیگر آثار قدیمی این ناحیه هستند. نام قدیمی این ناحیه “سده” بود که در زمان حکومت پهلوی به همایون شهر تبدیل شد وپس از انقلاب به خمینی شهر تغییر یافت.
خوانسار در استان اصفهان
این شهرستان یکی از مناطق دیدنی و خوش آب وهوای غرب اصفهان است. بر اساس اسناد موجود، سابقه تاریخی آن به بیش از 1000 سال می رسد. خوانسار از زمان صفویه یکی ازمراکز بزرگ علمی بود و در مدرسه علوی آن از همان زمان تا کنون طلاب واهل علم مشغول تحصیل و کسب علم بوده اند و بسیاری از مراجع بزرگ نیز در آنجا تربیت شده اند.
سمیرم در استان اصفهان
درباره وجه تسمیه سمیرم مطالب مختلفی نقل شده است. از همه معروف تر، گویند به علت آب وهوای سرد به این منطقه سمیران گفته اند که بعدها به سمیرم تبدیل شده و به معنای سردسیر است. این شهر یکی او ییلاقات استان اصفهان محسوب می شود و آبشار و چشمه های معروفی دارد.از مراکز دیدنی این شهر می توان به آتشدان سنگی اشاره کرد.
شهرضا در استان اصفهان
این شهر که شهری بسیار قدیمی است در ابتدا “قمشه ” نام داشت ولی بعدها به علت وجود مقبره شاهرضا (ع) به شهرضا معروف شد. درباره وجه تسمیه آن مطالب گوناگونی نقل شده است.
بنا به عقیده بعضی از نویسندگان کلمه قمشه از دو کلمه ” کوم “و “شه” به معنای شکارگاه تشکیل شده است. برخی نیز گفته اند که کلمه قمشه به معنی مکان آب خیز و پرقنات است. از آثار مهم این شهرستان، شبستان مسجد جامع است که از یادگارهای عهد سلجوقی است.غار شاه قنداب، بقعه شاه رضا، بقعه سیدعلی اکبر از مکان‌های دیدنی این شهر می‌باشد.
فریدن (داران) در استان اصفهان
فریدن در دوره هخامنشی “پرتیکان” نام داشت و یکی او ایالات بزرگ آران بود که پس ازهجوم اسکندر مقدونی میدان تاخت و تاز یونانیان گردید و روبه ویرانی نهاد. بعضی از مورخان نیز این منطقه را به نام “پارتیاکن” نامیده اند. در زمان صفویه، عده ای از ارمنی ها و گرجی ها به این منطقه کوچانده شدند و درآن سکنی گزیدند.
فریدون شهر در استان اصفهان
طبق مدارک تاریخی و جغرافیایی، این شهر بخشی از ناحیه “پرتیکان” است که شامل فریدن و فریدون شهر می شود. وجود سنگ قبرهای باستانی متعدد در مزرعه قهستان قدمت تاریخی آن را به چند هزار سال می رساند. این منطقه مرکز ییلاق عشایر طایفه چهار لنگ بختیاری است.
فلاورجان در استان اصفهان
نام قدیم فلاورجان “برزه ” بر وزن لرزه بود که به معنی شاخ درخت وکشت و زراعت است و جمع آن “برزان” می باشد. این نام در تغییرات آوایی زبان فارسی به “ورجان” تبدیل شده است. به واسطه پلی که در زمان صفویان بر روی زاینده رود احداث شده به “پلاورجان” و سپس به فلاورجان معروف گردیدو امروزه نیز به همین نام معروف است. از مهم ترین بناهای تاریخی این شهرستان، بقعه پیکران و مسجد تاریخی روستا اشتر جان است.
کاشان در استان اصفهان
کاشان شهر زیبای کویری، شهر سنتهای اصیل را به نظاره می‌نشینیم به طبیعت زیبایش می‌نگریم که از یکسو پشت به کوههای سر به فلک کشیده دارد و از سوی دیگر به بی‌نهایت کویر.کاشان را مروارید کویر نیز می‌خوانند چرا که نشان از اصالت دارد و تاریخ شکوهمندش، پیوندی عمیق با تمدن هفت هزار ساله سیلک.
اگر گاهی خشم طبیعت به ویرانیش کشانده و یا یورشهای تاراجگران و متجاوزان به تلی از خاک تبدیلش نموده ولی این ویرانی و سقوط دیری نپائیده، چرا که تلاش مردمانی را در پی داشته که همیشه استوار چون کوه، به عظمت و آبادی شهرشان برخاسته‌اند. اگر زمانی آتش بیداد تیمورها، ترکمنها و افاغنه خرمن هستی‌اش را سوخته، اما چون ققنوس دوباره سر از آتش برآورده. جوان‌تر و زیباتر.
هر چند کاشان، شهری نشسته بر کرانه کویر است لیکن هرگز در برابر بادهای کویری و طوفانهای مهیب شنی جا خالی نکرده. نه از گرمای طاقت‌فرسای تابستان کویری بیم داشته و نه از سرمای سوزنده زمستان لرزه بر اندامش افتاده.
چرا که فلسفه زندگیش بقاء و رنگ و بوئی دیگر دارد. دیوارهای خشتی، کوچه‌های پیچ در پیچ و بادگیرهای بلند و جذابش همه و همه نشان از استقامت دارند و پویائی در بافت سنتی‌اش همه زیبائی را می‌توان دید. هنر را، عاطفه را، غیرت و حمیت را، ایمان و اعتقاد را کاشان شهریست که نشانه‌های نبوغ معماری ایرانی در بناهای متعددد تاریخی‌اش متجلی شده.
کاشان شهر مسجدهاست، شهر بقاع متبرکه، دیار گنبدهای فیروزه‌ای و گلدسته‌های بلند است، صحیفه‌ای گسترده از یادمانهای به یاد ماندنی از تاریخ و هنر ایران کاشان دارالمؤمنین است با مردمی نه از نسل پیشین، بلکه دل بسته به اعتقادات پیشینیان.
کاشان مولد علما، فضلا و اولیاءالله است خطه بزرگانی که آوازه شهرتشان از دروازه‌های ایران گذشته و به اقصی نقاط گیتی رسیده کاشان مظهری از اصالت و زیبائی و هنر شرق است. کاشان شهر هنر و هنرمندان، شهر قالی، زری و مخمل، شهر قلمزنها و کاشی‌سازهاست و بالاخره…. کاشان در صفحات تاریخ ایران نامی زنده است و چهره امروزیش، چهره‌ای هماهنگ با تحولات سریع اجتماعی می‌باشد.
سابقه تاریخی کاشان در استان اصفهان
وجود یکی از قدیمی تـرین مراکز تمدنهای کهن در حدفاصل بین کاشان و فین به نام تپه‌های سیلک نشان می‌دهد که حدود چهار هزار و پانصد ق.م. اقوامی که دارای تمدن قابل ملاحظه‌ای بوده‌اند و وسایل کار آنها را بیشتر سنگ و استخوان تشکیل می‌داده است، در این مکان مستقر شده‌اند.
در چهار هزار و دویست ق.م. در وضع زندگی این مردم تغییری رخ داده و شکل و نوع و نقش و رنگ ظروف ساخته آنان به کلی تغییر یافته است. معلوم می‌شود که ساکنین اصلی منطقه مغلوب اقوام تازه‌واردی شده‌اند، که دارای مشخصات سفال قرمز رنگ، با نقش سیاه بوده‌اند. از این زمان تپه شمالی متروک و تپه جنوبی سیلک مورد استفاده قرار گرفته که معرف تمدنهای بعدی سیلک است. تمدن اقوام تپه‌سیلک در سه‌هزار و پانصد سال پیش مغلوب تمدن آریایی گردید که آثارشان در نقاط مختلف حفاری ظاهر گردیده است.
از تاریخ کاشان در دوره هخامنشی، اطلاع زیادی در دست نیست لیکن کشف سکه‌های نقره‌ای متعلق به این دوره و همچنین سکه‌های یونانی مربوط به قرن ششم پیش از میلاد، در روستای مرق در سی کیلومتری کاشان نشانگر اعتبار و اهمیت این منطقه در آن دوران است از دوره ساسانی بقایای آتشکده‌های مهم و جالبی چون آتشکده نیاسر و آتشکده خرم دشت در اطراف کاشان باقی مانده که حاکی از توجهی است که شاهان ساسانی به این خطه داشته‌اند. علاوه بر آن طبق آنچه که از تاریخ اعثم کوفی مستفاد می‌گردد موید این امر است که کاشان در دوره ساسانی شهری بزرگ با امکانات اقتصادی زیاد بوده است.
مراکز تاریخی و باستانی کاشان در استان اصفهان
خانه بروجردیها، آرامگاه سهراب سپهری، آرامگاه باباافضل، آرامگاه محتشم کاشانی، آرامگاه فیض کاشانی، مدرسه آقا بزرگ، باغ و کاخ تاریخی فین، خانه طباطبایی، خانه عامری‌ها، خانه عباسیان، خانه صالحف مدرسه امام خمینی، منار زین‌الدین، مجموعه بابا ولی، مجموعه خان، مجموعه حاجی سید، آب انبار حاج صباغ، آرامگاه شاه عباس، آرامگاه ملا فتح الله، قلعه جلالیف روستای ابیانه، تپه‌های سیلک، روستای نیاسر، حمام عبدالرزاق خان، حمام مجموعه اردهال، حمام بازار، حمام و باغ فین، حمام سلطان میر احمد، کاروانسرای سن سن، کاروانسرای مرنجاب، آتشکده نیاسر
گلپایگان در استان اصفهان
گلپایگان از شهرهای قدیمی ایران است. در اواخر سلسله ساسانیان “گردپاذگان” نام داشت که معرب آن “جرج باذکان” و بعدها به “جرفاذقان” تبدیل شده است. عده ای از جغرافی دانان اسلامی، از جمله حمدالله مستوفی، نام آن را ” گلبادگان” ضبط کرده اند که به معنی گل آبادگان است.
از مهم ترین آثار تاریخی این شهرستان مسجد جامع است که از یادگارهای محمد بن ملکشاه سلجوقی (اوایل قرن ششم هجری) است. کتیبه های متعددی دارد.
نائین در استان اصفهان
نائین از شهرهای بسیار قدیمی استان اصفهان است. در مورد نام نائین و وجه تسمیه آن می گویند که کلمه نائین از نی که یک گیاه باتلاقی است، گرفته شده است و هم چنین عده ای وجه تسمیه آن را در ارتباط با نام یکی از پسران نوح می دانند که گویا بانی شهر بوده است.
نائین شهری جالب و دیدنی است و آثار تاریخی متعدد و زیبایی دارد. از آن جمله می‌توان به نارنج یا نارین قلعه، قلعه رستم بافران ، قلعه مخروبه نیستانک و مسجد جامع نایین اشاره کرد.
نطنز در استان اصفهان
ازپیشینه تاریخی نطنز، تا قبل از قرن هفتم هـ. ق اطلاعات مستند و مکتوبی در دست نیست. در نوشته های مورخان ، سیاحان و جغرافی دانان دوره های بعد از اسلام، به نام “نطنز ” مختصر اشاراتی شده است و این شهر را ازنظر موقعیت طبیعی، ارتباطی وسوق الجیشی واجد اهمیت دانسته اند. آثار تاریخی کشف شده از نواحی مختلف شهرستان نیز اطلاعات دقیقی را در رابطه به قدمت آن بیان نمی کنند، ولی بقایای آتشکده، قلعه و کایزهای متروکه و بناهایی که گاه از زیر ریگ روان سربرون می آورند، تاریخ آن رابه پیش از اسلام می‌رساند.
این منطقه به علت وضع جغرافیایی، تا حدی از یورش ها و خرابی های حمله مغول محفوظ مانده.در دوره مغول نطنز پناهگاه ومعبر فراریان بود و به علت وجود دو خانقاه معتبر عده ای از صوفیان و دراویش نامدار نیز در آن زندگی کرده اند.
در زمان صفویه شاه عباس اول که نطنز شکارگاه و گردشگاه تابستانی او محسوب می شد, با احداث دو کاخ، آن را به صورت پایتخت تابستانی خود را آورد. توجه شاه عباس به حدی بود که نطنز را ولایت خاصه خود اعلام کرد. نطنز در سال 1336 هـ. ش از کاشان جدا و شهرستان مستقل اعلام شد و در محدوده سیاسی استان دوم قرار گرفت. گلابی این شهرستان به عنوان ” تحفه نطنز ” از شهرت زیادی برخوردار است.
مراکز تاریخی و باستانی نطنز در استان اصفهان
مجموعه شیخ عبدالصمد، مقبره سید واقف، گنبد باز، آرامگاه میر احمد، قلعه وشاق، روستای تاریخی ابیانه، روستای تاریخی نطنز، کاروان سرای شاه عباسی (مرنجاب)، آتشکده ساسانی نطنز، دشت نطنز
اماکن زیارتی و مذهبی نطنز در استان اصفهان
مسجد جامع نطنز، مسجد عبدالصمد، مسجد جامع آفوشته، مسجد کوچه میر، امامزاده عبدالله، امامزاده بامیر، امامزاده آقاعلی عباس
اصفهان شهری تاریخی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. اصفهان، دومین شهر پهناور و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است. برای آشنایی با استان اصفهان این بخش آسمونی را بخوانید.
آشنایی با استان اصفهان
اقلیم استان اصفهان: گرم
نام قدیم استان اصفهان: آپادانا
مساحت استان اصفهان: ۱۰۷۰۲۷
استان اصفهان، استانی است در میانهٔ ایران با مرکزیت شهر اصفهان. این استان با مساحتی حدود ۱۰۵٬۹۳۷ کیلومتر مربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی نصف النهار گرینویچ قرار دارد. استان اصفهان که در مرکز ایران واقع شده‌است از شرق به استانهای یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استانهای سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استانهای لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است.
اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی در ایران است.
مردم استان اصفهان به طور عمده از مردم فارس هستند. قومهای مختلف دیگری نیز در این استان ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتنداز: بختیاری‌ها، لرها، ترک‌ها، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، یهودی‌ها، کولی‌ها و عرب‌ها.
بیشتر مردم این استان مسلمان هستند همچنین مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز اقلیتهای غالب توده مردمی استان اصفهان را تشکیل می‌دهند. تفکیک دین خانوارهای استان چنین است: ۴۵۵٩٢۵۶ کل خانواده استان اصفهان، ۴۵۳۲۰۳۰ خانواده مسلمان، ٩١٣٠ خانواده مسیحی ، ۹۵۱ خانواده کلیمی ، ۴۴۵ خانواده زرتشتی، ۷۰۵۰ خانواده متدین به سایر دینها در استان زندگی می‌کنند.
در کتیبه‌های پارسی هخامنشی، انزان شامل ناحیه اصفهان بوده و پیش از کورش ، مرکز قدرت هخامنشیان در این ناحیه بوده و پس از کورش انزان به گابیان تبدیل یافته و استرابن هم آن را به همین نام خوانده است و گابیان رفته رفته به جی تغییر یافت .
استان اصفهان با استانهای دهگانه همسایگی دارد، از شمال به استانهای مرکزی و سمنان، از جنوب به استانهای فارس و کهکیلویه و بویراحمد از مشرق با استانهای یزد و خراسان و از مغرب به استانهای خوزستان و چهارمحال و بختیاری و لرستان محدود می‌شود از نظر وسعت، استان اصفهان بعد از استانهای خراسان، کرمان، سیستان و بلوچستان و فارس حائز مقام پنجم است.
موقعیت استان اصفهان در نقشه ایران
استان اصفهان از نقطه‌نظر تقسیمات کشوری پیوسته در حال تغییر و تحول بوده است به طوری که از سال ۱۳۱۶ که تاریخ قانونی شدن تقسیمات کشوری است، به عنوان استان دهم و از دو شهرستان اصفهان و یزد تشکیل شده بود. در طول این مدت، تغییرات متعددی در تقسیم‌بندیهای کشوری به وجود آمده است. چنانچه بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان اصفهان در سال ۱۳۷۵ به ۱۸ شهرستان تقسیم شده که شامل ۶۷ شهر و ۳۸ بخش و ۱۱۷ دهستان است.
استان اصفهان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران بشمار می‌رود. این استان از دیرباز گهواره هنرهای زیبا و صنایع دستی بوده‌است. تزئینات آجری، کاشی کاری، گچ بری و انواع خط در آثار تاریخی اصفهان، از قرن‌ها پیش تا دوره معاصر، بر اطراف و جوانب مناره‌ها و داخل و خارج مساجد، قصرها و هنرهای زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره کاری و زرنگاری و رونویسی انواع کتاب، قرآن و قطعات نگارگری و نقاشی جملگی به مرکزیت هنری اصفهان گواهی می‌دهند.
سیم کشی، زرکشی، زربافی، گلابتون دوزی، منبت گلپایگان، پولک دوزی، زنجیره بافی، قالی بافی و نساجی از صنایع دستی رایج اصفهان است. این صنایع در عهد شاهان صفوی رونق فراوان داشت. در دوران قاجاریه، بازار صنایع دستی در اصفهان از رونق افتاد. ولی بعد از انقلاب مشروطه باز توسعه یافت. به طور کلی طرح و نقش عموم دست ساخته‌های اصفهان اعم از فرش و قلمکار و ظروف قلم زنی و کاشی، دوختنی‌های روی پارچه تحت تأثیر طرحهای تزئینی دوران صفویه قراردارد و طراحان اصفهان، به نسبت قدرت درک و مهارت خود از آثار قدیمی برمی‌گیرند و با خلاقیت خود، آنها را زیباتر می‌سازند.
یکی از معروفترین سوغات اصفهان گز می‌باشد مواد اولیه این شیرینی مطبوع و مشهور که گزانگبین باشد، در اطراف این شهر به عمل می‌آید.
گز انگبین ریشه گیاهی به نام بته یا درخت گز است. ارتفاع این درخت کوهستانی حداکثر به دو متر می‌رسد و بیشتر در مناطق خوش آب و هوای بختیاری و خوانسار در دامنه کوهها به عمل می‌آید.
در اواخر تابستان محصول این درخت آماده برداشت می‌شود و دانه‌های برّاق و زرد رنگی مثل دانه ارزن از ساقه‌های این درخت بیرون می‌زند. در این هنگام صاحبان درختان گز باید محصول را، قبل از اینکه ریزش بارانهای پاییزی شروع شود، برداشت کنند.
جهت برداشت محصول، پوست دباغی شده گوسفند را – که تمیز و سفید می‌باشد و به آن دباله می‌گویند – زیر درختچه پهن می‌کنند سپس با چوب سر کجی که به همین منظور تهیه شده و آن را دگنک می‌نامند، به تنه درخت ضربه می‌زنند تا دانه‌های ارزن مانند، از بدنه درخت جدا شده و داخل دباله بریزد. این گزها ناخالص و با برگ و مواد دیگر مخلوط است که برای تمیزکردن آن از غربال آهنی که به همین منظور ساخته شده استفاده می‌شود و آن مواد ناخالص را غربال می‌کنند تا دانه‌های گز از سوراخهای غربال عبور کرده و مواد اضافی در غربال باقی بماند. در طول سال بالغ بر ده مرتبه این کار تکرار می‌شود که هر چه بیشتر تکرار شود، نوع محصول بعدی نامرغوب می‌گردد و محصول بار اول به صورت گل و از همه مرغوب‌تر است. مواد اضافی که در غربال باقی می‌ماند هم، مصارف مختلف دارد. از جمله آن مواد، گز علفی است که در پزشکی استفاده می‌شود. اما دانه‌های گز اصلی که در کیسه‌ها جمع‌آوری می‌شود بسیار گرانبها و ماده اصلی به شمار می‌آید. چنانچه قبل از برداشت محصول بارندگی بشود، از مرغوبیت گز خواهد کاست و اگر تعداد بارش بارانها زیاد باشد در آن سال، محصول قابل استفاده نمی‌باشد.
شهرهای استان اصفهان
- آران و بیدگل
- اردستان
- اصفهان
- برخوار
- بوئین و میاندشت
- تیران و کرون
- چادگان
- خمینی شهر
- خوانسار
- خور و بیابانک
- دهاقان
- سمیرم شاهین شهر و میمه
- فریدون
- فریدونشهر
- فلاورجان
- کاشان
- گلپایگان
- لنجلن
- مبارکه
- نائین
- نجف آباد
- نطنز
مکان های گردشگری استان اصفهان
- عالی قاپو
- هشت بهشت
- چهلستون
- میدان امام (نقش جهان)
- مسجد شیخ لطف الله
- سی و سه پل
- منارجنبان
- باغ پرندگان
- کلیسای وانک
- باغ گلها اصفهان
- پل خواجو
- حمام شیخ بهایی
- ارگ سیخ بهایی
- کلیسای مریم مقدس
- سارویه یا تپه اشرف
- آتشگاه
- عصارخانه شاهی
- مدرسه چهارباغ
- مناه باقوشخانه
- کویر مرنجاب
- بازار کاشان
- خانه طباطبایی ها کاشان
- خانه عباسیان کاشان
- تپه سیلک
- باغ فین کاشان
- قلعه کرشاهی
- نارین قلعه (نارنج قلعه)
- روستای مصر (کویر مصر)
- خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر)
- بقعه متبرکه بی بی سیده خاتون
- امامزاده شاه رضا
- بازار بزرگ و چهار سوق شهرضا
- قنات دو طبقه مون
- مسجد جامع اردستان
- آرامگاه امیر اویس (سنگ سفید)
- آرامگاه بی بی پیر یا شیخ اباعدنان
- گلستان کوه
- پارک ملی سرچشمه
- جزیره سرگردان
- چالقفا
- آبشار سمیرم
- چشمه ناز ونک
- کوه کرکس
- گنبد باز شکاری نطنز
- آتشکده ساسانی
- آشار پونه زار
- پیست اسکی فریدون شهر
- دشت لاله های واژگون فریدون شهر
- چشمه و آبشار لادر
- مسجد جامع خوزان
- گورستان ورنوسفادران
- سواحل زاینده رود
- مسجد جامع اشترجان
- پل تاریخی فلاورجان
- قلعه نهچیر
- پارک ساحلی سرارود (بیشه)
- ارگ مورچه خورت
- مسجد جامع گز
- کاروانسرای عباسی گز
- شهر زیر زمینی اویی نوش آباد
- آبشار شاه لولاک
- کاروانسرای مرنجاب
- پل کله
- روستای سیور
- آبشار آب ملخ
- ریگ جن
- آبشار نوغان
- دریاچه سد زاین رود
- دهکده تفریحی زاینده رود
- روستای پورده
- روستای تاریخی قمبوان
- مسجد جامع میمه
- غار کلهرود
- آرامگاه کاوه آهنگر
- امامزاده احمدبن محمدبن حنفیه
- سد گلپایگان
- مناره گلپایگان
- مسجد جامع گلپایگان
- مسجد چهار سوق گلپایگان
- دشت لاله های واژگون گلستان کوه خوانسار خانه عامری ها کاشان
- خانه بروجردیها
- خانه آل یاسین
- حمام تاریخی سلطان امیر احمد
- خانه تاج کاشان
- خانه تهامی (خانه ایرانی)
- مسجد و مدرسه آقابزرگ کاشان
- حمام فین
- چشمه سلیمانیه
- بقعه حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع)
- خانه باکوجی
- آرامگاه محتشم کاشانی
- روستای مرق
- آرامگاه باباافضل
- روستای موته
- معدن طلای موته
- پناهگاه حیات وحش موته
- دهکده گردشگری و تفریحی رایان
- کویر دق سرخ
- مسجد جامع نایین
- آبشار طامه
- کویر ورزنه
- روستای هنجن
- آبشار بی بی سیدان
- موزه مردم شناسی ابیانه
- سد حنا
- حمام علیقلی آقا
- منار ساربان
- خانه مشروطه اصفهان
- تالار اشرف
- پل مارتان
- پل شهرستان
- پل چوبی
- آرامگاه صائب تبریزی
- مسجد جامع اصفهان
- قمصر کاشان
- آرامگاه سهراب سپهری
- روستای بزرک
- باغ تالار نیاسر
- مسجد جامع کاشان
- چشمه لنگان
- انگورستان ملک
- رشته کوه ماهدشت
- غار ارازه (چاهر ارازه) (غار دیو)
- پارک ملی کلاه قاضی
- چشمه آب معدنی ورتون
- چشمه مرغاب
- خانه استاد جلال الدین همایی
- تالار تیموری (موزه تاریخ طبیعی اصفهان)
- کاروانسرای قلعه شور
- کاروانسرای مهیار
- بازار قدیمی اصفهان
- مسجد آقانور
- مسجد حکیم
- مسجد رکن الملک
- مسجد سید
- آرامگاه ابولولو (بابا شجاع الدین)
- امامزاده مجمد اوسط
- امامزاده پنجه شاه (هارون بن موسی)
- امامزاده حبیب موسی
- شاهزاده ابراهیم فین
- بقعه چهل دختران
- مقبره ملا محسن کاشانی
- خانه تاریخی حسینی
- خانه دستمالچی
- مناره زین الدین
- امامزاده سید محمد و سید ابراهیم زیارتگاه
- شاهزاده سید علی اکبر
- مسجد رحیم خان
- غار قنداب
- آبشار پی دنی
- غار یخ دنا
- غار دنگزلو
- سر در بازار قیصریه
- غار نیاسر (غار رئیس)
- آبشار نیاسر
- حمام تاریخی و آسیاب نیاسر
- آتشکده نیاسر (چهارتاقی نیاسر)
- ارگ گوگد
