خداحافظ مصباح‌یزدی و یاران!

1395/05/24

 به گزارش آسمونی به نقل از نامه‌نیوز، اصولگرایان این روزها بیش از همه به یک شکل هندسی فکر می‌کنند که بتوانند آن را در قالب مشی انتخاباتی خود برای اردیبهشت ۹۶ یعنی انتخابات ریاست‌جمهوری دوزادهم معرفی کنند. تا دیروز آنها وحدت حول محور جامعتین، تبعیت از سه ضلعی حدادعادل، قالیباف و جلیلی و چندین طرح دیگر را آزموده‌اند که نتوانستند نتیجه مطلوبی کسب کنند و حالا به این نتیجه رسیده‌اند که حتی یک چند ضعلی هم دردی از آنها دوا نخواهد کرد. بنابراین طبق آنچه کمال‌الدین سجادی عنوان کرده است مدل اصولگرایان در انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، مدل دایره‌ای است. او درباره تفاوت این مدل با برنامه‌های قبلی اصولگرایان گفته که «یکی از این تفاوت‌ها، پذیرش محوریت جامعه روحانیت مبارز است. این قید وجود دارد که جامعه روحانیت مبارز به‌دلیل داشتن ساختار حزبی، محوریت شورای مزبور برای انتخابات ۹۶ را به عهده بگیرد.» سجادی می‌گوید: «یک نظر این است که دبیران کل احزاب و تشکل‌هایی که محوریت جامعه روحانیت را قبول دارند، دعوت شوند. البته ممکن است از تعدادی اشخاص حقیقی به‌دلیل فعالیت و نفوذی که دارند نیز برای حضور در شورا دعوت شود.» عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری با اشاره به راهکار ناکام سه ضلعی اصولگرایان برای انتخابات‌های گذشته، توضیح داد: «آن ترکیب یک مثلث بود و ما به دایره اعتقاد داریم. آن ترکیب به تاریخ پیوست و ما هم همان موقع چندان روی آن ترکیب نظر نداشتیم و موافق نبودیم. دایره اصولگرایی وسیع است اما چگونگی حضور اشخاص حقیقی و حقوقی، مساله‌ای است که باید پخته‌تر شود.»

جامعه روحانیت‌محور است

 نکته قابل درک در اظهارات سجادی و برنامه‌ای که آنها برای انتخابات ۹۶ دارند، این است که آنها اعتنایی به شاگردان آیت ا… مصباح‌یزدی و جامعه مدرسین ندارند، به نحوی که تمرکز خود را بر محوریت جامعه روحانیت قرار داده‌اند. اگر به اخبار و گفت‌وگوهای سیاسی با محور انتخابات ریاست‌جمهوری دقت شود آنچه از سوی اعضای جامعتین منتشر شده، اظهارنظرهای اعضای جامعه روحانیت است و کمتر می‌توان موضعی از جانب اعضای جامعه مدرسین حول انتخابات سال آینده را یافت. به عنوان مثال هنوز در اذهان وجود دارد که حجت‌الاسلام مصباحی مقدم از اعضای جامعه روحانیت در حالی که برخی اظهارنظر انتخاباتی را زودهنگام می‌دانستند، از حمایت این تشکل از روحانی خبر داده بود یا حجت‌الاسلام مصطفی پور محمدی هم در پاسخ به این سوال که«احتمال دارد جامعه روحانیت مبارز تهران در انتخابات ریاست‌جمهوری از آقای روحانی به عنوان یکی از اعضای خود حمایت کند؟» یادآور شد:«همه‌چیز احتمال دارد. در جامعه روحانیت مبارز تهران نشان دادیم که واقع‌بینانه و آنچه را که مصالح و خیر کشور و جامعه است، در نظر داریم و سعی می‌کنیم با اصول و آرمان‌هایمان مطابقت کامل داده شود.» این اظهارات حمایتی از روحانی در حالی است که برخی ادعای دیگر دارند. مانند حجت‌الاسلام ابراهیمی که قائل به حمایت از رئیس دولت یازدهم برای تداوم جلوس بر کرسی ریاست‌جمهوری برای چهار سال دیگر نیست. اما به هر حال اعضای جامعه روحانیت در عین تفاوت دیدگاه، سعی در تعامل دارند. در جامعه مدرسین اما، سکوت سختی حاکم است و اعضای آن قائل به اظهارنظر صریح انتخاباتی نیستند. دلیل این سکوت را می‌توان در تنوع افکار و مواضع این تشکل دانست که شاید تعامل را ناممکن کرده باشد و همچنین مصلحت نداستن ابراز عقاید مختلف از یک تریبون که به زعم سران جامعه مدرسین می‌تواند موجب کاهش محبوبیت و اعتبار این تشکل شود. البته نباید فراموش کرد که ائتلاف حول محور جامعه روحانیت به معنای حمایت صد در صدی آنها از روحانی نیست، چرا که شاید در جلساتشان به کاندیدای دیگری برسند که قدرت غلبه بر روحانی داشته باشد و از او حمایت کنند.

جبهه پایداری دلیل حذف جامعه مدرسین

 برخی اما موضوع دیگری را دلیل سکوت جامعه مدرسین و حذف تدریجی این تشکل از فرایند تصمیم‌گیری برای برهه‌های با اهمیتی مانند انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ می‌دانند. بر اساس این دیدگاه، جبهه پایداری سهم بزرگی در نادیده گرفتن جامعه مدرسین دارد. برخی از اعضای این تشکل روحانی از مخالفان سرسخت روحانی به حساب می‌آیند؛ افرادی چون آیت‌ا… مصباح و طیف همراه با او که در نامه‌هایی محرمانه خطاب به روحانی از فضای فرهنگی و برخی رویه دولت انتقاد هم کرده‌اند. سوی دیگر برخی اعضای این جامعه و خصوصا مراجع تقلید هستند که رضایت نسبی خوبی از دولت دارند تا آنجا که حتی آیت‌ا… مکارم خطاب به روحانی می‌گوید:«او رئیس‌جمهور خوبی است». اعضای جامعه مدرسین بارها طعم تلخ این چند دستگی در درون خود که سبب رویگردانی طیف‌هایی از حامیان آنها شد را چشیده‌اند. مانند انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۲ که برخی از اعضای این جامعه با صدور بیانیه‌ای از نامزدی ولایتی حمایت کردند و حتی بیانیه‌ای با امضای آیت‌ا… یزدی صادر شد. اما برخی از اعضای جامعه مدرسین به سرعت این حمایت را تکذیب کردند. بنابراین می‌توان دریافت که نفوذ اعضای جبهه پایداری در جامعه مدرسین که سبب چندصدایی علنی در این تشکل روحانی شد، مهم‌ترین دلیل حذف آنها از گردونه تصمیم‌گیری نهایی اردوگاه اصولگرایی است.

واکنش جامعه مدرسین چیست؟

 در چنین شرایطی باید منتظر تصمیمات اعضای جامعه مدرسین بود که تعدادی از آنها را می‌توان به عنوان گمانه مطرح کرد. نخست اینکه با توجه به حمایت بخشی ازاعضای جامعه روحانیت از روحانی و همراه شدن بخشی از اعضای اردوگاه اصولگرایی با آنها می‌توان این گمانه را مطرح کرد که جامعه مدرسین کاندیدای دیگری را در مقابل روحانی قرارداده و از او حمایت کند که البته در صورت اجماع نهایی اصولگرایان با محوریت جامعه روحانیت در حمایت از روحانی، جامعه مدرسین متحمل شکست سنگینی خواهد شد. گمانه دیگر این است که جامعه مدرسین در نهایت به ائتلاف اصولگرایان با محوریت جامعه روحانیت بپیوندد، اما تنها یک عضو عادی ائتلاف باشد. گمانه نهایی هم سکوت جامعه مدرسین است که این پیش بینی سوم بیش از دو گمانه قبلی قابل تصور است.