فرهنگ واژگان نوروز

خوان نوروزی که به هنگام سال گشت پهن می کنند ، برخی گفته اند بنیاد آن هفت شین بوده است و شمع و شهد و شراب و شربت هم از آن بوده ولی این واژه ها تازی ست و در هفت شین پارسی جایی نداشته ! برخی از مردم در کنار هفت سین ، هفت شین هم می اندازند.

یک نگره ی دیگر ، هفت سین را هفت چین یا هفت چیدنی می داند و نگره ی دیگری هفت سبزه و سدیگر آن را هفت سینی می داند !

شماره ی هفت ، اشو و ورجاوند است و در دین ها جایگاه بالایی دارد ؛ مانند هفت آسمان ، هفت خان رستم ، هفت امشاسپندان و ...

پیش نهاد هایی برای خوان نوروزی
هفت سین : 1 – سبزه ، 2- سپند ، 3- سپندار (شمع) ، 4- ستر (سکه) ، 5- سرکه ، 6- سماک ، 7- سمنو ، 8- سنجد ، 9- سیب و 10- سیر

هفت شین : شب افروز (شمع) ، 11- شانه ، 12- شایه (ماهی ، 20- نسک (کتاب) ، 21- آیینه ، 22- انار ، 23- تخم مرغ ، 24- عروسک خواجه پیروز ، 25- نارنج ، 26- نان

نمادهای نوروز

سبزه: سبزه از گندم یا جو درست می شود که خوراک آدمی ست و هم نماد خجستگی و فزونی ، شادی و سرسبزی است . سه سبزه به نشانه ی گفتار نیک

کردار نیک و اندیشه ی نیک در خوان می گذارند.

اسپند: اسپند { به چم ِ مقدس } زداینده ی چشم بد و رشگ ورز

سپندار: شمع ، شب افروز { برای هفت شین ! } نماد روشنایی و تابش آتش

ستِر: سکه ، نماد خجستگی و سرشاری ِ کیسه

سرکه: نماد شکیبایی / برای پاکیزگی و گندزدایی

سماک: سماق / به رنگ خورآمد ِ (طلوع) خورشید است و نماد آغاز دوباره

سمنو: سمنو از جوانه ی گندم درست می شود که نماد خوبی برای زایش و باروری گیاهان است

سنجد: بوی و برگ و شکوفه ی درخت آن انگیزه ی دلباختگی است

سیب: نمادی از زایش و باروری و همچنین دلباختگی

سیر: دارویی برای تن درستی

آجیل: نماد خجستگی و بالندگی

آیینه: نماد به خویشتن نگریستن

انار: از درختان ورجاوند از بهر رنگ سبز تند برگ ها و همچنین گل و غنچه ی آن که مانند آتش دان است

تخم مرغ: نمادی از زهک (نطفه) و نژاد

خواجه پیروز: حاجی فیروز / به سان عروسک در خوان هفت سین گذاشته می شود

شایه: میوه / نماد بالش و باروری

شیرینی: شیرین کامی در روز های سال

ماهی: در آب که نشانه ی روشنی دل است که نماد ایزد بانوی نیرومند آب ها آناهیتا می باشد که جایگاه بسیار والا در ایزدان ایران باستان دارد .

آناهیتا: ایزد بانوی دلباختگی ، باروری ، آب و پیروز مندی است

نارنج: نارنج شناور در میان آب نماد زمین بر روی آب است . در میتخت (Myth) آفرینش آمده است که پروردگار آب را آفرید سپس خدای گاه خود را بر آن بنیاد نهاد

نان: نماد روزی

نسک: کتاب / مسلمانان قرآن می گذارند و زرتشتیان اوستا ، برخی از مردم نیز در کنار نسک ورجاوند ، دیوان حافظ و شاهنامه ی فردوسی نیز می گذارند / نماد یاد خدا